ที่อยู่อาศัย

ที่อยู่อาศัย บ้าน(ต็อง)

ชาวชองเรียก “บ้าน” ที่เป็นที่อยู่อาศัยว่า “ต็อง” ซึ่งครอบคลุมลักษณะของเรือนแบบต่าง ๆ ทั้งแบบชองดั้งเดิมที่มีไม้ไผ่เป็นวัสดุหลัก และแบบร่วมสมัยที่ใช้ไม้และปูนแทนซึ่งเป็นบ้านที่ชาวชองปัจจุบันนิยมปลูกกัน บ้านเรือนลักษณะนี้มีทั้งแบบยกใต้ถุนสูงและแบบที่ปลูกติดดิน แต่ถึงแม้จะมีบ้านหลายแบบ บ้านของชาวชองก็มักจะประกอบไปด้วยพื้นที่ใช้สอยหลักสามส่วน ได้แก่ ส่วนเปิดโล่งหรือโถงของเรือน ส่วนครัวไฟ และส่วนห้องนอน

ในบ้านแบบชองดั้งเดิมหรือที่ชาวชองปัจจุบันนิยมเรียกว่า “ต็องชอง” หรือที่บางคนเรียกว่า “ขนำ” นั้นมีลักษณะเป็นเรือนเครื่องผูกชั้นเดียว ใต้ถุนสูง พื้นเรือนและฝาทำจากไม้ไผ่ทุบแผ่เรียงต่อกันอย่างที่เรียกว่า “ฟาก" มีเพียงเฉพาะส่วนโครงสร้าง เช่น เสา ที่ได้จากไม้ยืนต้น ส่วนวัสดุมุงหลังคาสมัยก่อนที่หาได้ในพื้นที่ แต่สมัยปัจจุบันมีการใช้ตับใบจากซึ่งสะดวกมากกว่า บ้านชองแบบดั้งเดิมไม่ค่อยจะพบมากนักในทุกวันนี้เนื่องจากสภาพเศรษฐกิจที่ดีขึ้น ทำให้ชาวชองส่วนใหญ่ที่พอมีฐานะหันมาปลูกบ้านที่สะดวกสบายและคงทนถาวรกว่า ส่วนชาวชองที่ฐานะไม่ดีนักก็จำเป็นต้องสร้างบ้านแบบขนำเพื่อพักอาศัย อย่างไรก็ตาม แม้บ้านชองแบบดั้งเดิมจะค่อนข้างคับแคบ แต่ก็จะเห็นลักษณะของการแบ่งพื้นที่ใช้สอยเป็นสามส่วนได้อย่างชัดเจน โดยส่วนที่น่าสนใจที่สุด คือ ส่วนเปิดโล่งที่แบ่งเป็นชานพักต่อขึ้นจากบันได และส่วนที่เป็นชานเรือน พื้นที่ส่วนนี้ใช้เป็นทั้งที่พักผ่อนและรับรองแขก เนื่องจากชาวชองนั้นนิยมไปเยี่ยมเยียนและสังสรรค์สนทนากันยามว่าง และในบางครั้งก็จะดื่มสุราร่วมกันในระหว่างการพบปะกันอีกด้วย ดังนั้น “ชานเรือน” จึงเป็นที่ที่ถูกใช้สอยอยู่บ่อยครั้งในแต่ละวัน